رئیس هیئت پارلمانی اروپا پس از بازگشت از ایران، گفته بود که در ایران مجبور شده روسری سر کند و به منظور مخالفت، پیش پای برخی از مقامات ما بلند نشده است.
این حرف، حرف غیرمتعارفی است. حجاب داشتن زنان سنت ایرانیهاست. اما اینکه قبول کنیم این خانم به‌خاطر مخالفت با روسری، در دیدار با آقای هاشمی، این اقدام را انجام داده، بهنظرم اینگونه نبوده است. البته مسئولین تشریفات باید پیش از ورود آقای هاشمی، یا به این خانم میگفتند حتما باید بلند شود یا اینها را ایستاده نگه میداشتند تا ایشان وارد شود یا اینکه آقای هاشمی را با اعضای هیئت با هم وارد اتاق میکردند. این وظیفه اعضای تیم تشریفات است.
تشریفات حافظ عزت و حمیت یک هیئت است. بهطور قطع، سفارت کشورمان شرط رعایت حجاب اسلامی را برای نامبرده و همراهان، بهصورت آشکار، علنی و بدون قید و شرط، برای ورود به ایران اعلام و نامبردگان آن را به صورت یک تعهد داوطلبانه قبول کردهاند. رعایت پوشش اسلامی زنان محترم عضو هیئت اروپایی هنگام ورود به خاک جمهوری اسلامی ایران، خود مبین قبول علنی و آشکار این قرارداد است. با توجه به اینکه این بانوان محترم هیچگونه اجباری برای سفر به ایران نداشته و داوطلبانه شرط حجاب را پذیرفتهاند، بیان این مطلب ـ بعد از بازگشت‌شان به وطن‌ـ که عدم احترام به یک مقام دینی عالیرتبه جمهوری اسلامی ایران به‌خاطر انتقام‌گیری از شرط حجاب بوده، یک نقض قراردادی است. نامبرده ممکن است ادعا کند که به کلیسا و مقامات دینی اعتقاد ندارد و تقدم آنان را نمیپذیرد؛ حتی در این صورت هم، باید در مقابل نقض این شرط قراردادی پاسخگو باشد. هیچ کشور حاکمی در دنیا موظف به قبول هیئتی که سوء نیت و قصد انتقام دارد، نیست؛ به‌ویژه جمهوری اسلامی ایران که سیاست آشکار و اعلام‌شده ضداستکباری دارد. در این صورت هم عمل آنان در عدم نمایش احترام به یک مقام عالیرتبه جمهوری اسلامی ایران، به‌مثابه کینه و نمایش سوء نیت، محل اعتراض است زیرا با کتمان نیت واقعی خود، حسن نیت جمهوری اسلامی ایران و روح ژنو 2 را نقض نمودهاند.
رفتار آقای هاشی در مقابل این برخورد باید چگونه میبود؟
رعایت حرمت آداب و ترتیبات خانه و کشور میزبان، یک اصل پایدار و غیرقابل انکار در مراودات میان دولتها، خانوادهها و افراد است. براساس این قاعده، هر هیئتی که به هر عنوان و مناسبتی به کشور ایران سفر میکند، بدون اما و اگر باید ترتیبات مرسوم جمهوری اسلامی ایران را رعایت کند. در تشریفات مرسوم و معمول در اروپا، با وجود همه باورهای رایج و از جمله نظریه جدایی دین از سیاست در فرضیههای سیاسی غرب، هنوز هم مقامات اداری و اجرایی ـ حداقل در ظاهر ـ تقدم روحانیون را رعایت میکنند. مثلا هنگام ورود یک مقام عالیرتبه کلیسایی، حتی مقامات عالیرتبه دولتی احترامات لازمه را بهجای میآورند و مراتب آنان را رعایت میکنند. آیتالله هاشمی میتوانستند در مقام اعتراض به رفتار غیرمتعارف جلسه را ترک نمایند. اما واکنش خوب ایشان در مقابل عمل غیرمعمول وی، غمض عینی مبتنی بر رأفت اسلامی و حسن رفتار
مطابق با مکارم اخلاق رهبران جمهوری اسلامی ایران و مطابق با دستورات قرآنی است که مسلمانان را به نمایش عمل خوب در مقابل عمل بد و عمل بهتر در مقابل عمل خوب فرمان میدهد.
بنابراین براساس موارد فوق و علیرغم نمایش رفتار بزرگوارانه حضرت آیتالله هاشمی، هنوز جای بیان رسمی چند اعتراض به رفتار برقرار است.
ما در رفتار حضرت امام خمینی (ره) نمونههای زیادی را میبینیم که ایشان با صلابت با این مسائل برخورد میکردند.
در مورد آن خبرنگار زن معروف، باید اشاره کنم که او قبلا گفته بود با این قصد و هدف به ملاقات امام میرود و حضرت امام (ره) از این نیت باخبر بودند. شخصیت امام خمینی بسیار متفاوت بود. باید توجه داشته باشیم موردی که در دیدار با آقای هاشمی اتفاق افتاد، یک مسئله فرهنگی است و این فرهنگ هم متعلق به اروپای غربی و آمریکای شمالی است.
بعد از دیدار هیئت اروپایی با آقای هاشمی، رئیس این هیئت در دیدار با آقای دکتر ظریف هم همین رفتار را نشان داد. در دیدار با وزیر امور خارجه چرا مجددا شاهد این اتفاق بودیم؟ قصور از کدام بخش بود؟
وقتی من در نمایندگی ایران در سازمان ملل، مسئول تشریفات بودم، قاعدتا مسئولیت همه مسائل مرتبط با امر تشریفات متوجه من بود. در آن زمان، نخستوزیر هند آقای دکتر خرازی را به ضیافت ناهار دعوت کردند. من قبل از آغاز میهمانی، به سالن رفتم و محل نشستن آقای دکتر خرازی را بررسی کردم. دیدم که یک طرف صندلی ایشان جای یک خانم است و در طرف دیگر صندلی ایشان جای وزیر خارجه کشوری که ما با آنها در آن زمان رابطه نداشتیم. به مسئول تشریفات نمایندگی هند گفتم که محل نشستن دکتر خرازی را تغییر بدهید. چون نمیدانستم آن خانم با چه لباسی در میهمانی حضور پیدا خواهد کرد. این وظیفه من بود که این کار را انجام دهم. وقتی هم که سفیر ما را برای میهمانی دعوت میکردند، من قبل از میهمانی تماس میگرفتم و نوع غذا را سوال میکردم تا مطمئن شوم که چه نوع غذایی ( از لحاظ حلال بودن) قرار است سرو شود. حتی درباره جزئیات غذا هم قبل از میهمانی پرس و جو میکردم، چون در برخی موارد، جزئیات هم دردسرساز میشود. در ملاقاتها هم من همیشه جلوتر از رئیس هیئت میرفتم تا مطمئن شوم آیا میزبان حضور دارد که از ما استقبال کند یا خیر.
بهنظر من این مشکلات ناشی از اشتباه و کمکاری مسئولین تشریفات مقامات است که وظیفه خود را بهدرستی انجام نمیدهند.
رهبر معظم انقلاب در دیدارهای خارجی، تاکید زیادی بر رعایت آداب و تشریفات دارند. از این نمونهها برای ما بفرمائید.
بله، مقام معظم رهبری دقت نظر زیادی در این زمینه دارند. ایشان برای همه و از جمله خود من در زمینه رعایت اصول و آداب الگو هستند. مثلا ایشان در سخنرانی‌هایشان همیشه نکات مورد نظر خود را یادداشت میکنند و بههمراه دارند به این دلیل که نکتهای از قلم نیفتد. در دیدارهای ایشان با مقامات خارجی، دو نکته خیلی به چشم میخورد: یکی عزت و اقتدار و دیگری تواضع است که هر دو را در حد اعلی دارند. ایشان ضمن اینکه مقامات را بهخوبی تحویل میگیرند، اقتدار خاصی در کلام دارند. در سفر حضرت آقا به زیمبابوه، مسئول تشریفات قبل از میهمانی که موگابه ترتیب داده بود، نرفته بود تا وضعیت را چک کند. وقتی حضرت آقا وارد میهمانی شدند، مشاهده کردند که لیوانهای مشروب روی میز است و یک خواننده هم دارد یک آهنگ غربی میخواند. حضرت آقا از سالن خارج شدند. خب، اینجا این نکات دقیق را باید مسئول تشریفات هماهنگ کند.
در جریان دیدار سفیر سوئد با آقای احمدینژاد هم حاشیههایی درباره نوع نشستن سفیر در مقابل رئیسجمهور ما بهوجود آمد. در مورد آن دیدار هم بفرمائید.
باید توجه کنیم که اروپاییها هنگامی که مینشینند، پا روی پا میگذارند. اما مشکلی که در مورد آن دیدار وجود دارد این بود که سفیر در آن دیدار خیلی راحت نشسته بود؛ بهگونهای که پایش از صندلی بیرون زده بود.
یکی از مقامات ما در دیدار با یک مقام اروپایی میخواست روبوسی کند که صحنههای جالبی اتفاق افتاد. در اینباره هم بفرمائید.
مسئله جدیدی که در تشریفات وجود دارد، مسئله حریم است. در این رابطه کشورهای دنیا به دو دسته تقسیم میشوند: یک دسته حریمگریز و یک دسته حریمپذیر. کشورهای اروپایی و غربی، حریمگریز هستند. یعنی شما نباید از نیممتری مقامات اروپایی جلوتر بروید یا مثلا دست روی شانه آنها بگذارید، روبوسی کنید یا به آنها بچسبید.
کشورهای آسیایی، عربی و آمریکای لاتین حریمپذیر هستند. هدف ما این نیست که از کسی انتقاد کنیم، بلکه هدف این است که با بیان این نکات، عزت مقامات جمهوری اسلامی بیش از پیش حفظ شود.
منبع:هفته نامه پنجره
